چسبندگی رحم که به نام سندرم آشرمن نیز شناخته می شود، زمانی رخ می دهد که بافت اسکار در داخل رحم تشکیل شود. این وضعیت می‌تواند منجر به چسبیدن دیواره‌های رحم به هم، مسدود شدن جزئی یا کامل حفره رحم شود. چسبندگی رحم می تواند چرخه قاعدگی و باروری زنان را تحت تأثیر قرار دهد و باعث ایجاد عوارضی خفیف تا شدید شود. در حالی که این وضعیت نسبتاً غیرمعمول است، می‌تواند برای زنان، به‌ویژه آن‌هایی که می‌خواهند باردار شوند، مشکل مهمی باشد.
در این مقاله، علل، علائم، تشخیص و گزینه‌های درمانی برای چسبندگی رحم را بررسی می‌کنیم و راهنمای جامعی برای درک این وضعیت ارائه می‌کنیم.
چسبندگی رحم چیست؟
سندرم آشرمن (یا چسبندگی رحم)، زمانی رخ می دهد که، نوعی بافت اسکار میان دیواره های داخلی لوله های رحم قرار می گیرد. که در نهایت موجب مسدود شدن مسیر لوله های رحم می شود. این بافت ها اجازه دسترسی اسپرم های بالغ را به رحم نمی دهد. به همین دلیل از عوارض اصلی و جدی سندرم آشرمن می توان به ناباروری در بانوان اشاره کرد. به طور کلی زمانی که بارداری رخ می دهد، جنین درون آندومتر یا همان لایه درونی رحم قرار می گیرد. زمانی که آندومتر دچار عفونت و یا آسیب دیدگی شود، موجب بروز اسکار در این ناحیه شده و در نهایت موجب چسبندگی رحم می شود. اکثر بانوانی که به این عارضه دچار هستند، قاعدگی کوتاه مدتی دارند و یا اینکه اصلا قاعدگی را تجربه نمی کنند. همچنین اکثر بانوانی که قاعدگی های کوتاه مدتی را نیز تجربه می نمایند. به شدت قاعدگی دردناکی را پشت سر می گذارند و همچنین خونریزی بسیار کمی نیز دارند، زیرا مسیر عبور خون از رحم توسط اسکار مسدود شده است.
علل چسبندگی رحم
ایجاد چسبندگی رحم معمولاً با تروما یا آسیب به دیواره رحم که به آندومتر معروف است مرتبط است. عوامل متعددی می توانند در ایجاد این بافت اسکار نقش داشته باشند، از جمله:
1. اتساع و کورتاژ (D&C):
یکی از شایع ترین علل چسبندگی رحم، روشی به نام اتساع و کورتاژ است.که اغلب برای پاکسازی دیواره رحم پس از سقط جنین یا درمان خونریزی شدید قاعدگی انجام می شود. انجام عمل های D&C مکرر یا نادرست می تواند به پوشش رحم آسیب برساند و منجر به تشکیل بافت اسکار شود.
2. جراحی لگن:
روش های جراحی شامل رحم، مانند میومکتومی (برداشتن فیبروم) یا سزارین، می تواند منجر به چسبندگی شود. بافت اسکار ممکن است به عنوان یک پاسخ طبیعی به بهبودی پس از جراحی شکل بگیرد، به خصوص اگر آسیبی به پوشش داخلی رحم وارد شود.
3. عفونت رحم:
عفونت های رحم مانند اندومتریت (التهاب پوشش رحم) می تواند باعث آسیب به بافت آندومتر شود. این آسیب در صورت عدم درمان یا اگر عفونت شدید باشد، ممکن است منجر به ایجاد چسبندگی شود.
4. پرتودرمانی:
پرتو درمانی که برای درمان سرطان در ناحیه لگن استفاده می شود می تواند به رحم آسیب برساند. قرار گرفتن در معرض اشعه ممکن است به پوشش آندومتر آسیب برساند و خطر ایجاد اسکار و چسبندگی در داخل رحم را افزایش دهد.
5. سل و شیستوزومیاز:
در موارد نادر، این بیماری می تواند ناشی از عفونت هایی مانند سل یا شیستوزومیازیس باشد. این شرایط در نقاط خاصی از جهان شایع تر است و در صورت عدم درمان کافی می تواند منجر به زخم در رحم شود.
علائم شایع چسبندگی رحم
علائم آن بسته به وسعت تشکیل بافت اسکار می تواند به طور قابل توجهی متفاوت باشد. برخی از زنان ممکن است علائم قابل توجهی را تجربه نکنند، در حالی که برخی دیگر ممکن است با عوارض شدید، به ویژه در مورد چرخه های قاعدگی و باروری خود مواجه شوند.
1. قاعدگی نامنظم:
یکی از شایع ترین علائم چسبندگی ، پریودهای نامنظم یا غایب است که به نام آمنوره شناخته می شود. بافت اسکار می تواند ریزش طبیعی دیواره رحم در طول قاعدگی را مسدود کند و منجر به پریودهای سبک تر از معمول یا عدم وجود پریود شود.
2. قاعدگی دردناک (دیسمنوره):
در برخی موارد، چسبندگی رحم می تواند باعث قاعدگی دردناک شود. این درد اغلب به دلیل انسداد جریان خون قاعدگی به دلیل مسدود شدن بخش‌های رحم توسط بافت اسکار ایجاد می‌شود.
3. ناباروری:
این عارضه می تواند تأثیر عمیقی بر باروری داشته باشد. بافت اسکار می تواند از کاشت تخمک بارور شده در دیواره رحم جلوگیری کند یا باعث ایجاد عوارضی در رشد جفت شود که منجر به سقط های مکرر یا مشکل در باردار شدن شود.
4. درد لگن:
برخی از زنان مبتلا به چسبندگی رحم، درد مزمن لگنی را تجربه می کنند. این درد ممکن است به میزان چسبندگی و نحوه تأثیر آنها بر رحم و اندام های اطراف مربوط باشد.
5. مشکل در باردار شدن:
حتی اگر زن مبتلا به این بیماری چرخه قاعدگی طبیعی داشته باشد، وجود بافت اسکار می تواند بر توانایی او برای باردار شدن تأثیر بگذارد. چسبندگی ها می توانند شکل حفره رحم را تغییر دهند و لانه گزینی و رشد مناسب جنین را دشوار کنند.
تشخیص چسبندگی رحم
تشخیص دقیق چسبندگی رحم برای تعیین دوره درمان مناسب، به ویژه برای زنانی که مشکلات باروری را تجربه می کنند، بسیار مهم است. چندین روش تشخیصی برای ارزیابی وجود و میزان چسبندگی موجود است:
1. هیستروسکوپی:
هیستروسکوپی مطمئن ترین روش برای تشخیص چسبندگی رحم است. در طی این روش، دوربین کوچکی به نام هیستروسکوپ از طریق دهانه رحم وارد رحم می شود و به پزشک اجازه می دهد تا به طور مستقیم داخل حفره رحم را مشاهده کند. در صورت وجود چسبندگی، پزشک می تواند بافت اسکار را تجسم کرده و شدت آن را ارزیابی کند.
2. هیستروسالپنگوگرافی (HSG):
HSG یک روشبا استفاده از اشعه ایکس است که برای برجسته کردن رحم و لوله های فالوپ استفاده می شود. اگر چسبندگی وجود داشته باشد، اشعه ایکس ممکن است مناطقی از رحم را که مسدود شده یا بدشکل شده است را نشان دهد.
3.سونوهیستروگرافی تزریق شده با نمک (SIS) یک تکنیک سونوگرافی تخصصی است که می تواند به شناسایی چسبندگی رحم کمک کند. این روش شامل تزریق نمک به داخل رحم برای بزرگ شدن آن است که امکان مشاهده واضح‌تری از دیواره‌های رحم در طول سونوگرافی را فراهم می‌کند.
4. MRI:
در برخی موارد، اسکن تصویربرداری تشدید مغناطیسی (MRI) ممکن است برای دریافت تصویر دقیق تری از رحم و بافت های اطراف استفاده شود. در حالی که به طور معمول اولین انتخاب برای تشخیص چسبندگی نیست، ام آر آی می تواند اطلاعات ارزشمندی را در موارد پیچیده ارائه دهد.
گزینه های درمانی برای چسبندگی رحم
درمان چسبندگی رحم بر برداشتن بافت اسکار و بازگرداندن عملکرد طبیعی رحم تمرکز دارد. گزینه های درمانی بسته به شدت چسبندگی و علائم بیمار متفاوت است، به ویژه اگر باروری نگران کننده باشد.
1. آهزیولیز هیستروسکوپی:
رایج ترین درمان برای چسبندگی رحم چسبندگی هیستروسکوپی است. این روش کم تهاجمی شامل استفاده از هیستروسکوپ برای تعیین محل بافت اسکار در داخل رحم است. سپس از ابزارهای جراحی کوچک برای برداشتن دقیق چسبندگی ها و آزاد کردن دیواره های رحم استفاده می شود. این روش اغلب تحت بیهوشی عمومی یا موضعی انجام می شود.
2. درمان هورمونی:
پس از جراحی، پزشکان ممکن است برای کمک به بازسازی پوشش آندومتر و جلوگیری از اصلاح چسبندگی، استروژن درمانی را تجویز کنند. استروژن باعث بهبود و ضخیم شدن پوشش رحم می شود که می تواند برای زنانی که به دنبال بازگرداندن باروری هستند مفید باشد.
3. قرار دادن کاتتر بالون:
در برخی موارد، کاتتر بالونی پس از چسباندن به رحم وارد می شود تا دیواره های رحم در طول بهبودی از هم جدا شوند. این تکنیک خطر اصلاح چسبندگی ها را کاهش می دهد.
4. درمان باروری:
برای زنانی که به دلیل چسبندگی رحم با باروری دست و پنجه نرم می‌کنند، لقاح آزمایشگاهی (IVF) ممکن است توصیه شود اگر بارداری طبیعی پس از درمان امکان‌پذیر نباشد. IVF می تواند برخی از عوارض مرتبط با چسبندگی را با اجازه دادن به جنین در خارج از رحم قبل از لانه گزینی دور بزند.
5. آنتی بیوتیک:
اگر چسبندگی ها به دلیل عفونت مانند اندومتریت ایجاد شده باشد، پزشکان ممکن است آنتی بیوتیک ها را برای درمان عفونت قبل یا بعد از جراحی تجویز کنند تا خطر عود را کاهش دهند.
جلوگیری از چسبندگی رحم
در حالی که همیشه نمی توان از چسبندگی رحم جلوگیری کرد، اقدامات احتیاطی خاصی می تواند به کاهش خطر کمک کند:
– روندهای D&C را محدود کنید: در صورت امکان، اجتناب از روش‌های D&C غیرضروری می‌تواند خطر چسبندگی را کاهش دهد. روش‌های جایگزین برای مدیریت سقط جنین یا خونریزی شدید، مانند دارو، قابل بررسی است.
– عفونت ها را زود درمان کنید: درمان سریع عفونت های رحمی می تواند از آسیب به پوشش آندومتر جلوگیری کرده و خطر ایجاد چسبندگی را کاهش دهد.
– از دستورالعمل های جراحی پیروی کنید: برای خانم هایی که تحت عمل جراحی لگن قرار می گیرند، انتخاب یک جراح مجرب که بتواند آسیب به دیواره رحم را به حداقل برساند ضروری است.
بیشتربخوانید: چسبندگی بعد از خارج کردن رحم
نتیجه گیری| مدیریت چسبندگی رحم
چسبندگی رحم یک بیماری جدی است که می تواند بر سلامت باروری زنان تأثیر بگذارد و باعث مشکلاتی مانند ناباروری، پریودهای دردناک و بی نظمی های قاعدگی شود. تشخیص زودهنگام و درمان مناسب برای مدیریت این بیماری و بازگرداندن رحم به عملکرد طبیعی بسیار مهم است.
اگر مشکوک هستید که ممکن است چسبندگی رحم داشته باشید یا علائمی مانند پریود نامنظم یا مشکل در باردار شدن را تجربه کنید، با یک ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی مشورت کنید تا گزینه های خود را برای تشخیص و درمان بررسی کنید. با مراقبت مناسب، بسیاری از زنان می توانند بر چالش های ناشی از چسبندگی رحم غلبه کنند و به اهداف باروری و سلامت خود برسند.
0 Comments