کولپوسکوپی رحم چه کاربردهایی دارد؟

پزشکان جهت تشخیص سرطان در نواحی تناسلی مخصوصا بعد از تست hpv مثبت، از کولپوسکوپی بهره می گیرند. دکتر فاطمه چراغی ، متخصص زنان و زایمان و فوق تخصص لاپاروسکوپی و‌انکولوژی، با روش‌های نوین به درمان این بیماری می پردازد. برای مشاوره وتعیین وقت قبلی با شماره 02122370103 تماس بگیرید.

 

کولپوسکوپی، یکی از روش های بررسی دهانه رحم، واژن و فرج است که از طریق ابزاری به نام کولپوسکوپ می باشد. این ارزیابی زمانی نیاز به انجام دارد که پزشک از نتایج پاپ اسمیر بیمار راضی نباشد. ابزار آن نوعی دوربین میکروسکوپ بزرگ است که مجهز به چراغ است و پزشک را قادر می سازد که بافت رحم را با دقت بالا و وضوح مشاهده کند.

بعد از انجام تست در صورتی که پزشک ناحیه ای را شناسایی کند که دچار مشکل است از آن نمونه برداری انجام می دهد و نمونه­ مورد نظر به آزمایشگاه برای تشخیص قطعی فرستاده می شوند.

گردن رحم یا cervix: بخش پایینی و باریک رحم که بین مثانه و مقعد قرار گرفته و کانالی را می سازد که به رحم یا واژن فرد و سپس خارج بدن منتهی می شود.

واژن یا vagina: این بخش از بدن مایعات را در حین دوره ماهانه قاعدگی از بدن خارج می سازد و گردن رحم را به ناحیه فرج متصل می سازد.

 

تاریخچه انجام کولپوسکوپی

تاریخچه انجام کولپوسکوپی اولین بار توسط پزشک آلمانی Hans Hinselman  در سال ۱۹۲۵ انجام شد و به عنوان ابزار غربالگری سرطان رحم استفاده شد. Hinselman،  معتقد بود که با تشخیص زودهنگام سرطان رحم می تواند از پخش شدن سرطان جلوگیری کند. اما شیوه انجام کار وی با کولپوسکوپ غیراصولی بود و در نتیجه تحقیقات برای غربالگری و تشخیص سرطان رحم ادامه یافت.

در سال ۱۹۲۰، دکتر George papanicolaou  تحقیقات خود را روی تشخیص سرطان رحم انجام داد و روش خود را در سال ۱۹۴۳ در مجله سرطان رحم به چاپ رساند. کولپوسکوپی تا سال ۱۹۶۰ در آمریکا ناشناخته بود. پس از سال ها این شیوه تشخیصی، نقش خود را در تشخیص سرطان رحم و ناهنجاری های آن در علم پزشکی به اثبات رساند و در سال های اخیر به عنوان روشی مطلوب از طرف جامعه علمی در بیشتر کشورها شناخته شده است و جز روش های محبوب برای پیدا کردن سلول های غیر عادی در رحم زنان تبدیل شده است.

چرا کولپوسکوپی صورت می گیرد؟

 موارد زیر ممکن است علت انجام کولپوسکوپی باشند:

• غیرطبیعی بودن نتایج پاپ اسمیر فرد
• بعد از رابطه جنسی خونریزی وجود داشته باشد
• رشد سلول های قابل مشاهده در فرج و واژن فرد
• زنانی که مادران آن ها در طول بارداری در معرض DES قرار گرفته باشند در معرض ابتلا به سرطان ناحیه­ی تناسلی بیش از سایر بانوان قرار دارند.
• کولپوسکوپی میتواند به منظور تشخیص سلول های غیر طبیعی و در برخی موارد پیش سرطانی یا سرطان رحم
• زگیل تناسلی
• تست hpv مثبت
• عفونت واژینال مقاوم به درمان
• زخم غیر طبیعی دهانه رحم در معاینه
• التهاب واژن

آمادگی برای کولپوسکوپی

معمولا آمادگی زیادی برای انجام این تست لازم نیست ولی برخی موارد را بهتر است به ذهن بسپارید:

• از پزشک بخواهید جزئیات انجام عمل را در اختیارتان قرار دهد
• در صورتی که به بارداری مشکوک هستید به پزشک اطلاع دهید
• زمانی برای تست برنامه ریزی کنید که در اواسط دوره خونریزی ماهانه نباشید. معمولا ابتدا و انتهای قاعدگی مشکلی برای انجام تست ایجاد نمی کند اما در مورد زمان دقیق با پزشک مشورت کنید.
• از تامپون و دوش رحمی و انجام رابطه جنسی بین ۲۴ تا ۴۸ ساعت قبل از انجام تست بپرهیزید.
• برخی دکتر ها استفاده از مسکن خفیف را قبل از انجام تست توصیه می کنند.
• برای راحتی خود مثانه و روده های خود را قبل از انجام تست تخلیه کنید.
• اگر به موادی چون ایدوئین یا لاتکس یا هر داروی دیگری حساسیت و آلرژی دارید به پزشک خود از قبل اطلاع دهید.
• در صورتی که سابقه­ی خونریزی بیش از حد دارید یا بیماری ای دارید که سبب می شود خون به سادگی بند نیاید قبل از انجام نمونه گیری باید به پزشک خود اطلاع دهید. همچنین مصرف داروهای رقیق کننده خون مثل آسپرین که لخته شدن خون را دشوار می کند نیز می تواند روی عوارض پس از کولپوسکوپی موثر باشد و باید به اطلاع متخصص برسد. در صورت وجود شرایطی خاص، امکان انجام کولپوسکوپی ممکن است نباشد. برای مثال:
• پریود بودن فرد
• بیماری التهاب لگن حاد
• التهاب حاد گردن رحم

تست های غربالگری رحم

تغییراتی که در تست های تشخیصی سرطان رحم و پروتکل های مربوط به این اختلال و ویروس هرپس تناسلی صورت گرفته است، به تمام متخصصین مربوط به این زمینه ارتباط پیدا می کند و نه فقط به کسانی که کولپوسکوپی انجام می دهند. متخصصین این حیطه علاوه بر انجام کولپوسکوپی و پاپ اسمیر به منظور انجام ارزیابی به تمام بیماران از سن ۱۰ تا ۲۶ سال توصیه به تزریق واکسن HPV  کنند، زیرا وجود زیر گروه های این ویروس باعث ایجاد بافت غیرعادی در رحم، سلول های پیش سرطانی شده و مشکلات زیادی برای خصوصا بانوان به وجود می آورد. پزشکان و متخصصان باید خطر مصرف موادی چون تنباکو را برای افراد گوشزد کنند و تست های غربالگری افراد را با توجه به ریسک فاکتورهای افراد انجام دهند. برای بیمارانی که در خطر بالایی برای ابتلا به سرطان رحم و گردن رحم هستند باید متخصصین بهترین روش را در سریع ترین زمان ممکن انتخاب کنند.

تفاوت کولپوسکوپی با پاپ اسمیر

تست پاپ اسمیر، شامل جمع آوری نمونه ای از سلول های رحم و چک کردن آن ها به منظور تغییرات اولیه است که ممکن است منجر به سرطان رحم در آینده شوند. اگر تست پاپ اسمیر فرد وجود برخی سلول های غیرطبیعی را در نمونه فرد نشان دهد و تست HPV  یا هرپس تناسلی فرد نیز مثبت باشد، انجام کولپوسکوپی می تواند به تایید و تشخیص مشکلات بالقوه کمک کند. ویروس HPV یا پاپیلوما ویروس انسانی، نوعی از ویروس است که می تواند خطر ابتلا به برخی انواع سرطان ها را در بسیاری از افراد بالاتر ببرد. از جمله­ی این سرطان ها، سرطان گردن رحم، واژن و سرطان فرج هستند.

شیوه­ انجام کولپوسکوپی

کولپوسکوپی در مطب پزشک انجام شده و به طور میانگین ۱۰ تا ۲۰ دقیقه به طول می انجامد و نیازی به بیهوشی ندارد. در اینجا شیوه انجام این تست ذکر شده است:

• مشابه انجام تست پاپ اسمیر روی کمر دراز می کشید
• پزشک کولپوسکوپ را چند سانتی متر دورتر از فرج قرار داده و با اسپکولوم دهانه دیواره های واژن را باز کرده تا رحم قابل مشاهده باشد.
• رحم و واژن با لوسیون اسید استیک شست و شو داده می شوند تا مخاط شسته شده و سلول های ناهنجار مشخص شوند.
• کولپوسکوپ شما را لمس نمیکند و تصویر و نمونه برداری از نواحی مشکوک و غیرعادی انجام می گیرد.بعد از نمونه برداری معمولا از نوعی لوسیون و بانداژ برای کاهش خونریزی استفاده می کند.
• برخی زنان ورود اسپکولوم را به واژن آزار دهنده می پندارند. برخی دیگر نیز حس سوزش دارند اما در هر حال سعی کنید در طول انجام تست آرام باشید.

  نمونه برداری از دهانه رحم

فرآیند ارزیابی با کولکوسکوپ معمولا دردناک نیست، اما نمونه برداری از رحم ممکن است همراه با گرفتگی، ناراحتی و درد و خونریزی در برخی موارد باشد. در برخی موارد پزشک رحم را قبل از انجام نمونه گیری بی حس می کند.

نمونه برداری واژن

بیشتر واژن معمولا حس کمی دارد پس در صورت نمونه برداری فرد حس خاصی نخواهد داشت. بخش پایین واژن حس بیشتری دارد و در نتیجه پزشک ممکن است در آن ناحیه از بی حسی استفاده کند.

 

معنی نتایج کولپوسکوپی

نتایج تست برای فرد مشخص می‌کنند که آیا به تست های بیشتر یا به چه نوع درمانی نیاز دارد. در صورتی که تست کولپوسکوپی طبیعی باشد، پزشک انجام مجدد تست را می کند و یا تست های دیگری صورت می گیرد تا مشخص شود که علت ناهنجار بودن پاپ اسمیر چه چیزی بوده است.

نتایج نمونه برداری غیر عادی

آسیب شناسان نمونه بافت مورد نظر را برای علت غیر عادی بودن آن جست و جو می کنند. نتایج این تست به به شناسایی سرطان رحم و گردن رحم، سلول های غیرعادی گردن رحم، سلول های پیش سرطانی و سایر بیماری های قابل درمان و کنترل کمک می کند. طبق نتایج  تست و نمونه برداری رحم، پزشک توصیه های مورد نظر را به شما خواهد داد. اگر نتیجه پاتولوژی فرد نشان دهد که بافت رحم تغییراتی را داشته که در آینده منجر به سرطان رحم خواهد شد، احتمالا نیاز به خارج کردن بافت برای جلوگیری از پیشرفت آن به سرطان وجود دارد. روش های درمانی مختلفی وجود دارند که بسته به سن و نوع مشکل فرد پزشک تشخیص می دهد که کدام مورد برای وی مناسب تر خواهد بود. در صورتی که نتیجه نمونه برداری وجود سرطان رحم یا گردن رحم را تایید کند، قبل از هر اقدامی نیاز به انجام تست و بررسی های بیشتری وجود دارد. پزشک احتمالا شما را به متخصص سرطان ارجاع خواهد داد. کولپوسکوپی، در حین دریافت درمان و پس از انجام درمان نیز انجام می شود تا از درستی روند و اجرای درمان مورد نظر مطمئن شوند. علاوه بر این پیشرفت سایر بافت ها را به سمت سلول های غیرعادی با این شیوه می توان پیگیری کرد.

در برخی موارد این امکان برای پزشک وجود دارد که سلول های نامطلوب در حین نمونه برداری یا نمونه برداری از رحم خارج شوند و به درمان دیگری در این راستا نیازی نباشد.

پزشک ممکن است یکی از شیوه های زیر را پس از انجام نمونه برداری درخواست  برای حذف سلول های غیرطبیعی انجام دهد. در بسیاری موارد نیز هدف از حذف این سلول ها جلوگیری از سرطان رحم است:

نمونه برداری مخروطی cone biopsy

پزشک، برشی مخروطی در ناحیه بافت های غیرعادی رحم ایجاد می کند و سلول های پیش سرطانی را خارج می کند. سلول های غیرعادی در رحم معمولا یا سرطانی هستند یا پیش سرطانی و باید خارج شوند.

کریوتراپی cryotherapy

عمل حذف الکتریکی سلول های نامطلوب یا loop electrosurgical excision procedure(LEEP)

بعد از کولپوسکوپی

بعد از انجام این تست، ممکن است خروج ترشحات تیره از داخل رحم را بین حدودا دو تا سه روز تجربه کنید و برخی از افراد تا یک هفته نیز خونریزی دارند.  واژن  فرد ممکن است دچار سوزش  باشد و برای یک تا دو روز احساس گرفتگی در رحم خود داشته‌ باشید.

اگر فقط مشاهدات بالینی با کولپوسکوپی صورت گیرد و نمونه برداری انجام نشود، فرد می تواند بلافاصله به فعالیت های عادی بازگردد.  اما اگر نمونه برداری انجام شد از تامپون، کرم واژن، دوش و رابطه جنسی تا یک هفته پرهیز کنید. میتوانید بلافاصله پس از انجام این تست دوش بگیرید. فارغ از هر نتیجه ای باید به معاینه منظم واژن و انجام تست پاپ اسمیر بپردازید.

همیشه این خطر وجود دارد که نتایج تست نادرست باشند. هر چند احتمال آن کم است اما با این حال احتمال رخ دادن اشتباه وجود دارد. حتی پس از حذف سلول های سرطانی و مشکوک رحم، متاسفانه همیشه شانس برگشت سلول های غیر طبیعی وجود دارد به همین دلیل ارزیابی دوره ای و انجام پاپ اسمیر همیشه ضرورت دارد.

مزایای کولپوسکوپی

کولپوسکوپی، بهترین روش تشخیص اچ پی وی و سلول های پیش سرطانی است. طبق تحقیقات انجام شده در در سال 2016، میزان شیوع سرطان رحم در افراد کاهش یافته است و اثر تزریق واکسن هرپس در کاهش این تعداد نیز مشهود بوده است. آموزش خانواده ها به خصوص بانوان در خصوص انجام منظم تست های غربالگری هر 3 تا  5 سال در کاهش پیشرفت سرطان رحم بسیار اثرگذار است و حتی در صورت وقوع با مداخله زودهنگام در این زمینه می توان از پیشرفت و متاستاز و گسترش بیماری جلوگیری کرد.

کولپوسکوپی واژن

 

کولپوسکوپی بهترین روش بررسی کامل بافت واژن، دیواره رحم و دهانه رحم است. بسیاری از ضایعات ضعیف و ضایعات بدخیم در این مناطق ویژگی‌های قابل تشخیصی دارند که می‌توان توسط کولپوسکوپی تشخیص داد.دستگاه کولپوسکوپی در مطب دکترفاطمه چراغی موجود است. این کار با استفاده از کولپوسکوپ انجام می‌شود که دید وسیع و کاملی را از نواحی داخلی اندام تناسلی زنان فراهم می‌کند و اجازه می‌دهد تا کولپوسکوپیست با مشاهدهٔ دقیق از عادی بودن بافت ظاهری یا غیرطبیعی آن و نتایج بافت‌برداری و بیوپسی (نمونه برداری) آزمایشگاهی برای بررسی معاینهٔ پاتولوژیک مطمئن شود.

برای جلوگیری از سرطانی شدن بافت ها، کولپوسکوپی انجام می شود. هدف درمان به موقع بافت های پیش سرطانی است. این روش توسط دکتر هانس هینسلمن و با کمک ادوارد وریث طراحی و کشف شده‌است. توسعه و پیشرفت کولپوسکوپی به دلیل آزمایش‌های مربوط به کولپوسکوپ‌های تخصصی مجهز به دوربین برای بررسی و جمع‌ آوری شواهدی برای قربانیان تجاوز جنسی استفاده می‌شود.

در کسانی که اچ پی وی مثبت دارند، انجام کولپوسکوپی فقط توسط فوق تخصص زنان توصیه می شود که تجربه کافی در این موارد را دارند.

تست کولپوسکوپ

وقتی یک خانم احساس وجود توده در دهانه رحم و سرویکس را دارد و یا علائمی همچون زگیل، آلرژی، سوزش و پاسخ تست پاپ اسمیر غیرطبیعی دارد، باید توسط کولپوسکوپی بررسی شوند. ،کولپوسکوپ، یک وسیلهٔ پزشکی با لنزهایی است که قدرت بزرگ‌کننده دارد و برای مشاهدهٔ دهانهٔ سرویکس و بافت اطراف آن به کار می‌رود. این آزمایش بدون درد و عوارض است.

برای انجام کولپوسکوپی باید در حالتی مثل انجام معاینهٔ لگن قرار بگیرید که پاها و باسن در پایین باشد. سپس یک اسپکلوم درون واژن قرار می‌گیرد و بعد پزشک محلولی را برای جذب وارد بدن بیمار میکند برای مشاهده دقیق تر تغییرات سلولی و کولپوسکوپ را وارد بدن بیمار می کند.

بهترین دکتر برای کولپوسکوپی

تشخیص کولپوسکوپی، یک روش تشخیصی سبک و سریع می باشد. در صورتی که پزشک معالج مهارت و تجربه کافی در این زمینه را داشته باشد و بداند نمونه برداری یا بیوپسی باید از چه ناحیه ای صورت بگیرد، بسیار مهم است. باید توجه داشت که قبل از قبل از مراجعه به متخصص زنان و زایمان، تحقیقات لازم در خصوص پزشک را انجام دهید و بهترین دکتر برای کولپوسکوپی را انتخاب  کنید تا تشخیص به درستی انجام شود. زیرا در برخی از مواقع پیش می آید که فردی مبتلا به ویروس است و نواحی آن بافت آسیب دیده است ولی تغییرات سلولی سطحی بوده اند و قابل مشاهده نخواهد بود و بایستی برای تشخیص با میکروسکوپ دقت لازم و کافی را انجام داد.

 

 

عوارض کولپوسکوپی

کولپوسکوپی، بهترین و ایمن ترین روش معاینه و بررسی بیماران است و به ندرت عوارضی گزارش شده است. اما عوارض محدودی که گزارش شده است به شرح زیر می باشد.باید در نظر داشته باشید که عوارض کوتاه مدت است و سریع رفع می شود.

• خونریزی شدید
• عفونت
• درد لگن

 منابع

1. hopkinsmedicine.org
2. cancer.net
3. healthline.com/health/colposcopy
4. webmd.com
5. aafp.org