یائسگی زودرس چیست؟

یائسگی زودرس می تواند مهمانی ناخوانده برای بانوانی باشد که کمتر از 45 سال سن دارند ولی به روزهای آخر قاعدگی خود نزدیک شده اند. به طور معمول یائسگی یا همان قطع سیکل های پریودی برای بانوان بالای 45 الی 50 سال رخ می دهد ولی اگر زودتر از سن مقرر این اتفاق بیفتد، اصطلاحا یائسگی زودرس اتفاق افتاده. اما یائسگی زودرس چیست و چه علائمی دارد؟ برای دانستن این موضوع با ما در ادامه مقاله همراه باشید.

یائسگی زودرس در زنان 

یائسگی فرآیندی طبیعی در بانوان است که معمولا در بازه سنی 45 الی 51 سال اتفاق می افتد. در زمان یائسگی سیکل های قاعدگی و توان باروری تمام می شود و زمان تخمک گذاری و باروری در زن به پایان می رسد. این فرایند طبعا با یک سری اختلالات در هورمون ها و بدن فرد اتفاق می افتد. اما نکته مهم این است که اگر یائسگی زودتر از زمان مقرر شده اتفاق بیفتد چه مشکلات و عوارضی برای فرد به وجود می آورد؟

برای پاسخ به این سوال در ابتدا می بایستی علائم و بیشترین سنی که زنان دچار یائسگی زودرس می شوند را بررسی کنیم. ممکن است نوعی اختلال موقت در هورمون ها و نامنظمی در پریود فرد را به این شک بیندازد که دچار یائسگی زودرس شده اما اینطور نباشد. 

مهم ترین علائم یائسگی زودرس

این نکته را در نظر داشته باشید که علائم یائسگی و یائسگی زودرس در همه افراد یکسان نیست همانطور که پریودهای بانوان نیز می توانند با یکدیگر تفاوت داشته باشند. اما از جمله مهمترین علائم یائسگی زودرس در زنان شامل موارد زیر است:

• تشدید خون و درد در پریودی
• بیشتر شدن مدت زمان پریود ( بیشتر از یک هفته الی ده روز)
• مشکلاتی در واژن مانند خشکی یا افزایش زیاد سطح ترشحات
• اختلال در سیستم تعریق که منجر به تعریق شدید شبانه شود
• مشکلاتی در سر و چشم مانند سردرد و کم بینی
• عدم تمایل به برقراری رابطه جنسی (عمدتا به خاطر کاهش ترشحات واژن)
• تغییرات گسترده و مشخص در خلق و خو که به ترشح هورمون ها مربوط می شود
• گاها بی اختیاری ادرار نیز از مشکلات مربوط یائسگی زودرس  گفته شده. 

این موارد تنها بخشی از مشکلات متداولی است که در مدت یائسگی برای فرد رقم می خورد. اما همانطور که پیش تر اشاره کردیم، یائسگی نیز مانند پریودی می تواند در زنان مختلف، تفاوت هایی داشته باشد. 

موضوع مهم این است که علائم گفته شده اگر در زمانی زودتر از 45 سالگی بروز یابد، شدت بیشتری خواهد داشت و علاوه بر آن، بیماری هایی از جمله ضعف و پوکی در استخوان ها را نیز در فرد ایجاد می کند. در ادامه فاکتورهای موثر در یائسگی زودرس را بررسی می کنیم.

فاکتورهای موثر در یائسگی زودرس

مانند دیگر بیماری های زنان، یائسگی زودرس نیز فاکتورهای فردی و محیطی متعددی دارد. از جمله مهم ترین آن ها می توانند موارد زیر باشند: 

پیش زمینه ژنتیکی
مانند سن شروع قاعدگی، سن یائسگی نیز می تواند به فاکتورهای ژنتیکی وابسته باشد. این عامل عموما از طرف خانواده مادری به شما منتقل می شود مثلا اگر مادر، خواهر یا خاله های شما دچار یائسگی زودرس شوند، بعید نیست که شما نیز زودتر از موعد مقرر یائسه شوید.

کاهش سطح هورمون ها
هورمون ها نقش بزرگی در سیکل های قاعدگی و سیستم بدنی زنان دارند. اگر هورمون ها از سطح مقرر پایین تر بیایند و یا کمتر فعالیت کنند، احتمال قطع قاعدگی و شروع یائسگی بالا می رود. اگر هورمون های پروژسترون و استروژن کمتری در خانم ها تولید شود، پریودها نامنظم می شوند و زمینه یائسگی زودرس به وجود می آید. 

دخانیات، الکل و سبک زندگی نامناسب
به طور کلی سبک زندگی نامناسب و ناسالم بر سلامت عمومی بدن تاثیر می گذارد. این تاثیر در برخی ارگان ها اثرات غیرمستقیم اما مشهودی دارد. تحقیقات نشان داده مصرف دخانیات مانند سیگار و قلیان بر روند قاعدگی و یائسگی زودرس زنان اثرات منفی دارد و زمینه ساز اختلال هورمونی و سیکل قاعدگی است. 
علاوه بر دخانیات، استفاده مداوم از مشروبات الکلی نیز فاکتور منفی دیگر در این زمینه است. الکل بر روند ترشح هورمون ها تاثیر می گذارد و گاها با ایجاد اضافه وزن باعث اختلالات گسترده و جدی در ناحیه تخمدان می شود. 

اثرات به جا مانده از درمان های مختلف
احتمال بروز یائسگی زودرس در بانوانی که دوره های شیمی درمانی، پرتودرمانی یا درمان با داروهای مختلف را گذرانده اند بیشتر است. همچنین بیماری های زمینه ای مانند صرع یا بیماری های خود ایمنی از دیگر زمینه سازهای یائسگی پیش از موعد در زنان است. 

چگونه متوجه یائسگی زودرس شویم؟

برای اینکه تشخیص دهیم به یائسگی زودرس مبتلا شده ایم یا تنها در سیکل های قاعدگیمان اختلالی به وجود آمده، بایستی روش هایی برای تشخیص این قضیه در اختیار داشته باشیم. گفتنی است که در ابتدای کار بایستی حتما به بهترین جراح لاپاراسکوپی و انکولوژیست زنان مراجعه کنیم تا  ایشان دقیق ترین تشخیص را در این موضوع داشته باشند. 

معمولا در روند تشخیص این عارضه، از روش های زیر استفاده می شود:

• آزمایش های ژنتیکی
• تست  هورمون FSH و استروژن و پروژسترون
• تست AMH
• تراکم استخوان

این موارد از جمله متداول ترین روش ها برای تشخیص یائسگی زودرس است.

تاثیر یائسگی زودرس بر ناباروری چیست؟

همانطور که اطلاع دارید، با شروع دوره یائسگی و قطع فرآیند تخمک گذاری، امکان باروری عملا در بانوان وجود ندارد. اما جالب است بدانید که امروزه روش های برای درمان یائسگی زودرس وجود دارد که می تواند بخشی از درمان ناباروری باشد. بانوان بسیاری به دلایل مختلف تمایل به بارداری در سنین کمتر را ندارد و می خواهند در دهه چهارم زندگی خود فرزند بیاورند. این افراد اگر درگیر یائسگی زودرس شوند، نمی توانند باروری داشته باشند در نتیجه توصیه می شود در صورتی که زمینه سازهای یائسگی زودرس را دارید و سابقه آن در خانواده نزدیک شما موجود است، حتما برای پیشگیری و روش های آن به متخصص زنان مجرب مراجعه کنید.